Upadłość konsumencka, jako narzędzie oddłużeniowe dla osób fizycznych, budzi wiele pytań dotyczących ograniczeń i obowiązków dłużnika w czasie postępowania. Jedno z częstszych pytań z którymi spotykam się w ramach świadczonych przeze mnie usług dotyczy możliwości prowadzenia działalności gospodarczej podczas trwania upadłości. Czy upadły konsument może rozpocząć działalność gospodarczą, a jeśli tak, jakie wiążą się z tym konsekwencje?
W niniejszym artykule postaram się udzielić wyczerpującej odpowiedzi na zadane w tytule pytanie.
- Możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w trakcie upadłości konsumenckiej
Zasadniczo przepisy prawa upadłościowego nie zabraniają prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę, wobec której ogłoszono upadłość konsumencką. Z perspektywy prawnej brak jest jednoznacznego zakazu w tym zakresie, zaś zgodnie z treścią art. 20 i 22 Konstytucji RP swoboda działalności gospodarczej jest jedną z podstawowych zasad wynikających z ustawy zasadniczej, którą można ograniczyć wyłącznie na mocy przepisów ustawy z uwagi na ważny interes publiczny. Jak wspomniano już wyżej, ustawa z dnia 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe nie przewiduje w tym zakresie żadnego wyraźnego zakazu, a zatem upadły może podjąć się prowadzenia działalności gospodarczej. Co jednak istotne, może to nastąpić wyłącznie po dniu ogłoszenia jego upadłości, gdyż ogłoszenie tzw. upadłości konsumenckiej możliwe jest wyłącznie względem niewypłacalnej osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.
- Skutki podjęcia działalności gospodarczej w trakcie upadłości konsumenckiej
Choć jak wspomniano już wyżej, obowiązujące przepisy nie wykluczają możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez upadłego, istnieją pewne ograniczenia, które mają chronić interesy wierzycieli i zapewnić rzetelność całego procesu upadłościowego.
a) Niezależność od planu spłaty
Podjęcie działalności gospodarczej przez upadłego nie powinno wpływać na zdolność dłużnika do realizacji zobowiązań określonych w planie spłaty wierzycieli. Zgodnie z treścią art. 49118 ust. 1 prawa upadłościowego, w okresie wykonywania planu spłaty upadły nie może podejmować działań, które mogłyby pogorszyć jego zdolność do spłaty wierzycieli. Oznacza to, że dłużnik może zaciągać zobowiązania związane z prowadzeniem działalności gospodarczej tylko wtedy, gdy nie wpłyną one negatywnie na wykonanie planu spłaty.
b) Wymóg współpracy z syndykiem
Jeśli dłużnik zdecyduje się na prowadzenie działalności gospodarczej, musi pamiętać o ścisłej współpracy z syndykiem. Obowiązkiem upadłego jest informowanie syndyka o wszelkich transakcjach mogących wpływać na sytuację finansową, takich jak nabycie składników majątku czy zaciąganie zobowiązań. Zaniechanie tej współpracy, m.in. poprzez nieudzielanie syndykowi istotnych informacji związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, może prowadzić do umorzenia postępowania upadłościowego.
c) Wpływ na treść planu spłaty
Podjęcie działalności gospodarczej przez upadłego, mimo że nie jest zakazane, może wzbudzić dodatkowe zainteresowanie sądu, zwłaszcza w zakresie ustalania możliwości zarobkowych upadłego przy okazji ustalania planu spłaty, czego konsekwencją może być ustalenie miesięcznych spłat wierzycieli przez upadłego w znacznie wyższej wysokości, aniżeli gdyby głównym źródłem upadłego były dochody z działalności zarobkowej wykonywanej na podstawie np. umowy o pracę.
- Czy podjęcie działalności gospodarczej wpływa na status upadłego konsumenta?
Prowadzenie działalności gospodarczej po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej nie zmienia statusu dłużnika jako konsumenta. Jak wspomniano już wyżej, istotnym jest, aby w dniu ogłoszenia upadłości, dłużnik był osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej.
- Podsumowanie
Podjęcie działalności gospodarczej w trakcie upadłości konsumenckiej jest dopuszczalne, jednak wiąże się z koniecznością zachowania ostrożności i udzielania wszelkich niezbędnych wyjaśnień syndykowi oraz sądowi. Brak wyraźnych zakazów prawnych pozwala upadłemu konsumentowi na rozpoczęcie działalności, o ile nie wpłynie to negatywnie na wykonanie planu spłaty i nie naruszy interesów wierzycieli.
